گیجی چیست و چه هنگامی روی می دهد؟
احساس گیجی هنگامی روی می دهد که شما اطلاعاتی را دریافت می کنید که برای شما معنی ندارد. در حالت گیجی شما نمیدانید که چه کاری با آن اطلاعات انجام دهید.
شما هنگامی احساس گیجی می کنید که اطلاعاتی را که دریافت کرده اید، نمی توانید با آنچه که قبلا می دانسته اید مطابقت دهید یا به درست بودن آن اطلاعات اعتقاد داشته باشید. مثلا در یک مهمانی وقتی کسی که شما او را نمی شناسید، به شما نزدیک می شود و طوری شروع به صحبت کردن با شما می کند انگار که سال هاست شما را می شناسد، حالت گیجی به شما دست می دهد یا زمانی که شما به طور تصادفی دو صفحه از یک رمان را با هم ورق زده و با دیدن پرش آشکاری در داستان، احساس گیجی می کنید.
فرآیند:
اطلاعات توسط یک جریان ثابت به سمت ما می آیند. هر تکه جدیدی از اطلاعات که ارزش توجه دارد با آنچه که قبلا می دانستیم مقایسه می شود. به عنوان مثال، ما می دانیم که شهرها به خیابان ها و کوچه ها تقسیم شده اند و نقشه های این شهر دارای یک نمایش با مقیاس خاصی از این تقسیم بندی است، بنابراین هنگامی که شما یک به یک شهر جدید می روید و نقشه اش پیدا می کنید، حتی اگر محتویات این نقشه جدید باشد، به راحتی و بدون احساس گیجی، می توانید وجود و منطق آن را به آنچه که قبلا می دانستید ربط دهید.
با این حال، هنگامی که شما یک نقشه از شهر خود را می بینید و متوجه می شوید که خیابان ها به شیوه ای کاملا متفاوت از آنچه که شما آنها را تصور می کردید چیده شده اند، احتمالا احساس گیجی می کنید. این می تواند مانند تعادل ذهنی از تلاش برای قرار دادن یک جسم مربعی در سوراخی گرد باشد. این گیجی پایدار می ماند تا زمانی که شما بتوانید راه حلی برای این عدم هماهنگی پیدا کنید، به عنوان مثال، هنگامی که متوجه شوید نقشه شهر شما مربوط به یک صد سال پیش است، یا اینکه بخشی از یک پروژه هنری بوده که به طور ناخواسته شما را به اشتباه و حالت گیجی انداخته است.
نتیجه و واکنش ها:
جدا از نتیجه گیجی حاصل از این نوع عدم انطباق صریح، که در آن اطلاعات جدید با چیزی که شما فکر می کنید درست باشد، به طور فعال در تضاد است، شما همچنین ممکن است زمانی که به سادگی اطلاعات جدید را با هر چیزی که قبلا می شناختید، چه به صورت مثبت چه به صورت منفی نتوانید مطابقت دهید، احساس گیجی کنید. به عنوان مثال، اگر همه با قیمت یک آثر هنری درگیر باشند و شما چیز بسیار ویژه ای در مورد آن نمی بینید ، ممکن است احساس گیجی کنید و حیران بمانید که احتمالا چه چیزی را از دست داده اید.
هنگامی که مردم گیجی را تجربه می کنند، احتمالا سه نتیجه در پی آن وجود دارد: اول این که آنها به باورهای فعلی خود ادامه می دهند و در عوض بخش جدیدی از اطلاعات را از دست می دهند؛ دوم، بخش جدیدی از اطلاعات را جذب می کنند و آنها را روی اطلاعات قدیمی بازنویسی می کنند؛ و سوم راهی برای نگه داشتن هر دو باور بدون پیش آمدن درگیری پیدا می کنند. پارادوکس ها نمونه هایی از مورد سوم هستند: در ابتدا، به نظر می رسد که آنها هر دو بخش متضاد اطلاعات را نگه داشته اند، اما با توجه به بررسی های موشکافانه، تنها بر عکس آن آشکار شده است.
افرادی که گیجی به آنها دست می دهد تمایل دارند تا لحظه ای اقدامات خود را متوقف کنند و اخم کنند، کمی به سمت پایین نگاه کنند یا پیشانی خود را لمس کنند، همه این حرکات بیان می کنند که این افراد نیاز به یک لحظه توقف دارند تا یک تطابق ذهنی ایجاد کرده یا یکی از تکه های اطلاعات را رد کنند.
مقایسه با احساسات دیگر
گیجی و شک
این دو احساس با هم ذکر شده و اغلب با هم اتفاق می افتند. به عنوان مثال، تصور کنید که شما در اولین روز حضورتان در کار جدید خود هستید، و هنوز کسی شما را راهنمایی نکرده است که چه کاری باید انجام دهید. شما در مورد این که اینجا چه خبر است ممکن است گیج شوید و در مورد آنچه که باید انجام دهید شک کنید. اما اکنون تفاوت بین دو احساس را اینگونه نشان می دهیم: گیج شدن در مورد اطلاعات است، شک و تردید در مورد تصمیم گیری است. هنگامی که عدم توانایی شما در تصمیم گیری ناشی از عدم وجود اطلاعات یا عدم هماهنگی اطلاعات است، احتمالا هم احساس تردید و هم گیجی خواهید داشت. با این حال، زمانی که گزینه های ممکن کاملا روشن هستند، ممکن است بدون احساس گیج شدن، احساس شک داشته باشید.
به عنوان مثال، زمانی که مجبورید از بین شارژ مجدد پارک متر و ریسک گرفتن بلیط یکی را انتخاب کنید، در تردید قرار دارید اما به خاطر چیزی گیج نیستید. به طور مشابه، هنگامی که اطلاعات را درک نمی کنید، ممکن است بدون این که تردید داشته باشید، احساس گیجی کنید، اما هیچ انتخابی وجود ندارد. مثل هنگامی که شما در حال تلاش برای پیدا کردن یک توضیح برای یک مسئله پیچیده ریاضی هستید.
گیجی و شوک
هر دو احساس شامل این می شوند که شما با برخی از اطلاعات جدید که در حال تلاش برای پردازش آنها هستید، دست پاچه خواهید شد. مهمترین تفاوت این است که اخبار شوک دهنده منکوب کننده هستند. زیرا بسیار بد بوده و از آنچه که شما میدانستید یا انتظار داشتید خیلی متفاوت هستند. همچنین در حالت شوک، این احساس شامل تکرار معانی و پیامدهای اخبار بد است. ولی اخبار گیج کننده تنها به دلیل آن که شما آنرا درک نمی کنید، شما را در فکر می برند. بنابراین پردازش ذهنی در گیجی مستلزم آن است که شما بدانید که کدام قسمت از اطلاعات درست است و چگونه آن را با دانش موجود خود سازگار کنید.
