شخصیت دقیقا چیست؟ از کجا آمده است؟ آیا شخصیت با تغییر سن ما تغییر می کند؟ این ها انواع سوالاتی هستند که مدتها شگفتی روانشناسان را درگیر خود کرده و الهام بخش بسیاری از نظریه های مختلف شخصیت بوده اند.
تعریف شخصیت:
در حالی که شخصیت چیزی است که ما در همه زمان ها در مورد آن صحبت می کنیم (“او چه شخصیت عالی دارد” یا “شخصیت او برای این شغل مناسب است!”)، ممکن است تعجب کنید اگر بدانید که روانشناسان لزوما با یک تعریف واحد موافق نیستند که شخصیت دقیقا از چه چیزی تشکیل شده است.
شخصیت به طور کلی به عنوان الگوهای مشخصی از افکار، احساسات منفی و مثبت و رفتارهایی که انسانی را منحصر به فرد می کند، توصیف می شود. در زبان انگلیسی ساده، شخصیت چیزی است که از شما؛ شما را می سازد. محققان دریافته اند در حالی که برخی از عوامل خارجی می توانند بر چگونگی بیان ویژگی های مشخصی تأثیر بگذارند، شخصیت در درون فرد ایجاد می شود. در حالی که تعداد کمی از جنبه های شخصیت ممکن است با افزایش سن ما تغییر کنند،به نظر می رسد که شخصیت همچنین در طول زندگی نسبتا پایدار باقی می ماند. از آنجا که شخصیت نقش مهمی در رفتار انسان دارد، یک شاخه کامل از رشته آموزشی روان شناسی به بررسی این موضوع جذاب اختصاص داده شده است. روانشناسان شخصیت علاقه مند به ویژگی های منحصر به فرد افراد و همچنین شباهت های میان گروه های مردم هستند.
ویژگی های شخصیت
برای درک روانشناسی شخصیت، مهم است که برخی از ویژگی های کلیدی در مورد چگونگی کار شخصیت را بیاموزید.
- شخصیت سازمان یافته و ثابت است. ما در موقعیت های مختلف، تمایل به بیان برخی از جنبه های آن داریم و پاسخ های ما به طور کلی پایدار است.
- اگر چه شخصیت به طور کلی پایدار است، اما می تواند تحت تأثیر محیط قرار گیرد. به عنوان مثال، در حالی که شخصیت شما ممکن است شما را در شرایط اجتماعی به خجالتی بودن هدایت کند، ممکن است یک وضعیت اضطراری شما را به یک رویکرد پر حرفی و گرفتن سکان هدایت در مکالمه برساند.
- شخصیت باعث می شود که رفتارها اتفاق بیافتند. شما بر اساس شخصیت تان به مردم و اشیاء محیط خود واکنش نشان می دهید. از ترجیحات شخصی شما برای انتخاب یک حرفه، هر جنبه از زندگی شما تحت تاثیر شخصیت تان قرار می گیرد.
مدلهای تحقیقاتی
اکنون که شما کمی بیشتر در مورد اصول شخصیت می دانید، وقت آن است که نگاه دقیق تر به چگونگی مطالعه دانشمندان درباره شخصیت انسانی بیندازید. تکنیک های مختلفی وجود دارد که در مطالعه آن استفاده می شوند. هر روش دارای نقاط قوت و ضعف خود است.
روش های تجربی آنهایی هستند که در آنها محققان متغیرهای علاقه مندی را کنترل و دست کاری کرده و نتایج را اندازه گیری می کنند. این نوع علمی ترین تحقیق است، اما تحقیقات تجربی در هنگام مطالعه جنبه های شخصیت مانند انگیزه، احساسات و محرک ها می تواند مشکل باشد. این ایده ها داخلی و چکیده هستند و اندازه گیری آنها می تواند دشوار باشد. روش تجربی شخصیت به محققان اجازه می دهد تا ارتباط بین علت و معلول بین متغیرهای علاقه مندی را بررسی کنند.
مطالعات موردی و روش های خود گزارش شخصیت شامل تجزیه تحلیل عمیق یک فرد و همچنین اطلاعات ارائه شده توسط فرد هستند. مطالعات موردی شخصیت به شدت وابسته به تفسیر ناظر است، در حالی که روش های خود گزارش شخصیت بسته به حافظه فرد مورد نظر است. به خاطر همین، این روش ها به شدت خصوصی هستند و تعمیم دادن این یافته ها به یک جمعیت بزرگ تر مشکل است.
تحقیقات بالینی وابسته به اطلاعات جمع آوری شده از بیماران بالینی در طی دوره درمان است. بسیاری از نظریه های شخصیت مبتنی بر این نوع تحقیق هستند، اما به این دلیل که موضوعات تحقیقاتی شخصیت منحصر به فرد هستند و رفتار غیر طبیعی را نشان می دهند، این تحقیق شخصیت به شدت خصوصی بوده و دشوار برای تعمیم دادن است.
اصطلاحات مهم مربوط به شخصیت:
شرطی سازی کلاسیک
شرطی سازی کلاسیک یک روش آموزش رفتاری در شخصیت است که با یک محرک طبیعی شروع می شود و یک پاسخ خودکار را استخراج می کند. سپس یک محرک که از قبل خنثی شده با محرک طبیعی جفت می شوند. در نهایت، محرکی که از قبل خنثی شده باعث می شود که پاسخ بدون حضور محرک طبیعی ایجاد شود. سپس دو عنصر به عنوان محرک شرطی سازی شخصیت و واکنش شرطی سازی شخصیت شناخته می شوند.
شرطی سازی عملیاتی
شرطی سازی عملیاتی یک روش آموزش رفتار است که در آن از تشویق یا تنبیه برای تأثیر بر رفتار و شخصیت استفاده می شود. یک ارتباط بین یک رفتار و پی آمد آن رفتار ایجاد شده است.
ناخودآگاه
در نظریه روانکاوی فروید درباره شخصیت، ذهن ناخودآگاه مخزن احساسات، افکار، خواسته ها و خاطراتی است که خارج از آگاهی مان در حالت خودآگاه ما است. اکثر محتویات ناخودآگاه، غیر قابل قبول یا ناخوشایند هستند، مانند احساس درد، اضطراب یا درگیری. به اعتقاد فروید، ذهن ناخودآگاه ما به تاثیر گذاری بر رفتار و تجربیات ما ادامه میدهد، هرچند که ما از این تاثیرات اساسی آگاه نباشیم.
نهاد (ضمیر)
با توجه به نظریه روانکاوی فروید، نهاد یک مولفه از شخصیت است که از انرژی روانی ناخودآگاه ساخته شده و برای پاسخگویی به خواسته ها، نیازها و آرزوهای اولیه کار می کند. نهاد براساس اصل لذت عمل می کند که خشنودی آنی ناشی از برآورده شدن نیازها را به ارمغان می آورد.
نفس (خود)
به گفته فروید، نفس، بخش عمده ای از ناخودآگاه است که موجب تعادل میان خواسته های فرد، نفس اماره (فراخود) و واقعیت می شود. نفس ما را از عملکرد بر روی در خواست های اساسی مان (ایجاد شده توسط نهاد) باز می دارد، اما همچنین برای رسیدن به تعادل با استانداردهای اخلاقی و آرمانی (ایجاد شده توسط شخصیت اخلاقی) کار می کند.
فراخود (شخصیت اخلاقی، نفس اماره، وجدان)
فراخود جزئی از شخصیت است که از ایده آل های درونی ما تشکیل شده است که از والدین و جامعه به دست آورده ایم. فراخود برای سرکوب کردن خواسته های نفس کار می کند و تلاش می کند تا رفتار نفس را به سمت اخلاقیات سوق دهد، نه واقع گرایی.
نظریه های عمده
روانشناسی شخصیت تمرکز برخی از نظریه های شناخته شده ترین روان شناسی توسط تعدادی از متفکران مشهور از جمله زیگموند فروید و اریک اریکسون است. برخی از این نظریه ها تلاش می کنند تا به یک منطقه خاص از شخصیت برسند، در حالی که بقیه تلاش می کنند آن را به طور گسترده تر توضیح دهند.
نظریه های بیولوژیکی
رویکردهای بیولوژیکی نشان می دهد که ژنتیک مسئول شخصیت است. در طبیعت کلاسیک در مقابل بحث تربیت، نظریه های زیست شناختی هم سو با طبیعت هستند. تحقیق در مورد وراثت پذیری نشان می دهد که ارتباطی بین ژنتیک و صفات وجود دارد. مطالعات بر روی دو قلوها، اغلب برای بررسی اینکه کدام صفات ممکن است به ژنتیک در مقایسه با صفاتی که ممکن است با متغیرهای محیط زیست ارتباط داشته باشند، مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال، محققان ممکن است به تفاوت ها و شباهت های شخصیت های دوقلوهایی که در کنار یکدیگر تربیت می شوند، در مقایسه با آنهایی که جدا از یکدیگر بزرگ می شوند، نگاه کنند.
یکی از شناخته شده ترین نظریه پردازان بیولوژیکی هانس آیزنک بود که جنبه های شخصیت را به فرآیندهای بیولوژیکی مرتبط کرد. آیزنک استدلال کرد که جنبه های آن تحت تاثیر هورمون استرس به نام کورتیزول قرار دارد. بر طبق نظریه او، درونگراها انگیختگی کورتک بالا و اجتناب از تحریک را دارند، در حالی که برون گراها تحریک کورتک کمرنگ و تمایل به تحریک زیادی دارند.
نظریه های رفتاری
نظریه پردازان رفتاری عبارتند از بی اف اسکینر و جان ب واتسون. نظریه های رفتاری نشان می دهد که شخصیت نتیجه تعامل بین فرد و محیط است. نظریه پردازان رفتاری، رفتارهای قابل مشاهده و قابل اندازه گیری را مطالعه می کنند، و نظریه هایی که اندیشه ها، روحیات و احساسات داخلی در آنها نقش دارند، به خاطر این که نمی توان آنها را اندازه گیری کرد را رد می کنند. با توجه به نظریه پردازان رفتاری، شرطی سازی (پاسخ های رفتاری قابل پیش بینی) از طریق تعامل با محیط ما رخ می دهد که در نهایت شخصیت ما را شکل می دهد.
نظریه های روان شناختی
نظریه های روان شناختی شخصیت به شدت توسط فعالیت های زیگموند فروید تأثیر می پذیرند و بر تأثیر ذهن ناخودآگاه و تجربیات دوران کودکی تأکید می کنند. نظریه های روان شناختی شامل نظریه مرحله روان شناسی جنسی زیگموند فروید و مراحل رشد روانی اجتماعی اریک اریکسون است.
فروید معتقد بود که سه مولفه شخصیت، نهاد، نفس و فراخود (نفس اماره) هستند. نهاد مسئول نیازها و خواسته ها است، در حالی که نفس اماره آرمان ها و اخلاقیات را تنظیم می کند. نفس، به نوبه خود، خواسته های نهاد، نفس اماره و واقعیت را تعدیل می کند. فروید تصریح کرد که کودکان از طریق یک سری از مراحل پیشرفت می کنند که در آن ها انرژی نهاد بر روی مناطق مختلف محرک احساسات جنسی متمرکز شده است. اریکسون همچنین معتقد بود که شخصیت از طریق یک سری مراحل پیشرفت می کند و درگیری های خاصی در هر مرحله رخ می دهد. موفقیت در هر مرحله بستگی به موفقیت در غلبه بر این اختلافات دارد.
تئوری صفات
رویکرد تئوری صفات یکی از برجسته ترین حوزه های روانشناسی شخصیت است. با توجه به این نظریه ها، رفتار انسان ها از چندین ویژگی کلی تشکیل شده است. صفت یک ویژگی نسبتا پایدار است که باعث می شود فرد به روشی خاص رفتار کند. این که “طرح” روانشناختی که الگوهای رفتاری را اطلاع می دهد، بسیار حیاتی است.
برخی از شناخته شده ترین تئوری های صفات شامل نظریه سه بعدی آیزنک و نظریه پنج عامل است. آیزنک از پرسشنامه ای برای جمع آوری داده ها از شرکت کنندگان استفاده کرد و سپس از یک روش آماری شناخته شده به عنوان تحلیل عامل برای تحلیل نتایج استفاده کرد. آیزنک نتیجه گرفت که سه بعد عمده شخصیت وجود دارد: برون گرا، روان رنجوری و روان پریشی. آیزنک معتقد بود که این ابعاد سپس به شیوه های مختلف ترکیب می شوند. بعدها، آیزنک بعد سوم را که به عنوان روان گرایی شناخته شده بود اضافه کرد که مربوط به مواردی مانند تجاوز، همدلی و اجتماعی بودن است.
محققان بعدها نشان دادند که پنج بعد وسیع وجود دارد که اغلب به آن به عنوان نظریه ۵ عامل بزرگ شخصیت اشاره می شود. تئوری نظریه ۵ عامل بزرگ نشان می دهد که تمام شخصیت ها را می توان با پنج بعد اصلی مشخص کرد: آزاد اندیشی، وظیفه شناسی، برون گرایی، تطابق پذیری و روان رنجوری که به طور جمعی اختصار آنها OCEAN است.
تئوریهای انسانی
نظریه های انسانی بر اهمیت اراده آزاد و تجربه فردی در توسعه شخصیت تاکید می کنند. نظریه پردازان انسانی عبارتند از کارل راجرز و ابراهیم مازلو. نظریه پردازان انسانی، مفهوم خود آموزی را ارتقا می دهند، که نیاز اساسی برای رشد شخصی و شیوه هایی است که رشد شخصی باعث انگیزش رفتار می شود.
شخصیت های مشهور در روانشناسی
برخی از افراد مشهور در تاریخ روانشناسی، نشانه های پایداری را از خود در این زمینه به جای گذاشتند. به منظور درک بهتر اختلاف های نظریه ها، کسب اطلاعات بیشتر در مورد زندگی، نظریه ها و مشارکت در روانشناسی این روانشناسان برجسته می تواند مفید باشد.
زیگموند فروید
زیگموند فروید (۱۸۵۶ تا ۱۹۳۹) بنیانگذار نظریه روانکاوی بود. نظریه هایش بر اهمیت ذهن ناخودآگاه، تجربیات دوران کودکی، رویاها و نمادگرایی تأکید داشت. تئوری او در زمینه توسعه روانشناختی جنسی نشان می دهد که کودکان از طریق یک سری مراحل رشد می کنند که در آن انرژی لوبیدین (مربوط به شهوت جنسی) در مناطق مختلف بدن متمرکز است.
ایده های او همان چیزی است که به عنوان نظریه های بزرگ شناخته می شود، زیرا به دنبال توضیح تقریبا هر جنبه ای از رفتار انسان است. بعضی از ایده های فروید توسط روانشناسان مدرن تاریخ گذشته محسوب شده، اما او تأثیر عمده ای بر رشته روان شناسی داشته و برخی از جنبه ها مانند مفید بودن گفتار درمانی و اهمیت ناخودآگاه، برای همیشه پایدار هستند.
اریک اریکسون
اریک اریکسون (۱۹۰۲ تا ۱۹۹۴) یک روانشناس نهاد بود که توسط آنا فروید آموزش دیده بود. نظریه او در مورد مراحل روان شناختی نشان می دهد که چگونه شخصیت در طول عمر رشد می کند. همانند فروید، بعضی از جنبه های نظریه اریکسون توسط محققان معاصر تاریخ گذشته محسوب می شود، اما نظریه هشت مرحله توسعه او هنوز محبوب و تاثیرگذار باقی مانده است.
بی. اف. اسکینر
بی. اف. اسکینر (۱۹۰۴ تا ۱۹۹۰) یک رفتارشناس بود که به خاطر تحقیقاتش درباره شرطی سازی عامل و کشف برنامه تقویت شناخته شده است. برنامه تقویت کننده تأثیر می گذارد بر این که سرعت یک رفتار و قدرت پاسخ چقدر بیشتر می شود. برنامه های توصیف شده توسط اسکینر برنامه های نسبت ثابت، برنامه های متغیر ثابت، برنامه های نسبت متغیر و برنامه های فاصله متغیر هستند.
ساندرا بم
ساندرا بم (۱۹۴۴ تا ۲۰۱۴) تأثیر مهمی در روانشناسی و درک ما از نقشهای روابط جنسی، جنسیت (تذکیر و ثنایی) و تمایلات جنسی داشته است. او تئوری طرح جنسیتی خود را برای توضیح اینکه چگونه جامعه و فرهنگ، ایده های مربوط به روابط جنسی و جنسیت را ارائه می دهد، تدوین کرد. طرح های جنسیتی، که توسط بم پیشنهاد شده، از چیزهایی مانند والدین، مدرسه، رسانه های جمعی و دیگر تأثیرات فرهنگی تشکیل شده است.
ابراهیم مازلو
ابراهیم مازلو (۱۹۰۸ تا ۱۹۷۰) یک روانشناس انسانی بود که سلسله مراتب مشهور نیازها را توسعه داد. سلسله مراتب شامل نیازهای فیزیولوژیكی، نیازهای امنیتی و سلامتی، نیازهای عشق و عاطفه، نیازهای عزت نفس و نیازهای خودآموزی است.
کارل راجرز
کارل راجرز (۱۹۰۲ تا ۱۹۸۷) یک روانشناس انسانی بود که معتقد بود که همه مردم یک گرایش واقعی دارند؛ یک محرک برای دستیابی به توانایی افراد که رفتار را تحریک می کند. راجرز افراد سالم را کارآمد کامل نامید و این افراد را به عنوان کسانی که تجربه کردن را می پذیرند، در لحظه زندگی می کنند، به قضاوت خود اعتماد دارند، احساس آزادی دارند و خلاق هستند توصیف کرد.
نکات:
- شخصیت از ما، ما را می سازد، بنابراین شگفت آور نیست که منبع چنین شیفتگی هم در علم و هم در زندگی روزمره است. نظریه های مختلف که توسط روانشناسان مختلف پیشنهاد شده اند، ما را در کسب درک عمیق تر و غنی تر از آنچه که هر کس را منحصر به فرد می سازد، کمک کرده اند.
- با یادگیری بیشتر در مورد این نظریه ها، می توانید بهتر درک کنید که چگونه محققان، روانشناسی شخصیت را به خوبی سؤالاتی مورد نظر را که ممکن است پژوهش های آینده آنها را بررسی کنند، جواب می دهند.
